“Tristram Shany beyefendinin hayatı ve görüşleri” adlı kitabın okuma alışkanlıklarını değiştiren bir roman olduğunu söyleyebilirim.
Kitabın bu başlığa sahip olmasına sakın aldanmayın çünkü kitapta neredeyse Tristram Shandy’nin hayatı ve görüşleri hariç her şeyden söz ediliyor. Bu kitap Laurence Sterne’in ilk ve tek romanı. Post modern romanın başlangıcı sayılan bu kitap günümüz post modern yazarlarının da başucu kitabı olma niteliğine sahip.
Kitap Orhan Pamuk’un yazdığı önsözle başlıyor. Kitabı okurken yazarın ne yapmak istediğini, neden konudan konuya atladığını ve düz bir çizgi takip etmediğini merak ediyorsanız bu önsöz size yol gösterebilir. Kitabın konusu şudur demem imkânsız çünkü aslında kitabın konusu, konusuzluk. Yazar nükteli diliyle bizi eğlenceli bir oyuna davet ediyor ve onunla konudan konuya, olaydan olaya ve hatta düşünceden düşünceye zıplamamızı istiyor. Aslında kitabın tüm anlaşılmazlığı yani sıra dışı kurgusu bize hayatında düzensizliğini, boşluğunu ve hatta romanın ana teması olan saçmalığını gösteriyor. Kitabı çok sevenler olduğu gibi, anlaşılmaz ve yorucu bulanlar da var. Ama eğer hiç post modern bir roman okumadıysanız sizin için sıra dışı bir tecrübe olacağı şüphesiz.
Kitapta en çok hoşuma giden nokta yazarın sanki okur karşısındaymışsınız gibi onunla konuşması, ona sevgili okurum diyerek hitap etmesi oldu. Hatta yazar kitabının sıra dışılığının farkında ve gelecek eleştirilere de hazır. Öyle hazır cevap ki kitabını okuyan eleştirmenlere de daha yazım aşamasında laf yetiştirmekten geri kalmıyor ve onların beğenilerinin ya da yergilerinin umurunda olmadığını söylüyor. Kitap bir romanın yazım aşamasını yazarın dilinden bize vermeye çalışırken çok farklı tekniklerden faydalanıyor. Boş bırakılan sayfalar, yarım kalan bölümler, anlatmaktan vazgeçtiği konular derken bütün okuma tecrübeleriniz ve yerleşmiş roman anlayışınız yıkılıyor.
Eğer hep aynı çizgiye sahip romanlardan sıkıldıysanız ve farklı bir okuma tecrübesi yaşamak istiyorsanız bu kitabı okumalısınız.
Yazar: Laurence Sterne
Çervirmen: Nuran Yavuz
Yayın Evi: Yapı Kredi Yayınları
Sayfa Sayısı: 668
ISBN: 975363143X
